Teklif üzerinde söz alan Saadet Partisi Grup Başkanvekili İsa Mesih Şahin, küreselleşme rüzgarına karşı Türkiye’nin yerli markalarla korunabileceğini söyledi. Şahin, “Yerli markaların desteklenmesi ve pazar fırsatlarına ulaşmalarının sağlanması elzemdir.” diye konuştu.
Şahin, haksız rekabetin oluşmaması adına pazar payı sınırlarının yeniden gözden geçirilmesi gerektiğini dile getirdi.
Global rekabete odaklanılmasını isteyen Şahin, firmaların, yeni çağın gereklerine göre hazırlanmasının zorunlu olduğuna dikkati çekti.
Saadet Partisi İstanbul Milletvekili Birol Aydın da teklifteki düzenlemelerin gerekli olduğunu belirterek, soru işaretlerinin giderilmesini istedi.
Tüketici Hakem Heyetlerine yapılan başvurulara işaret eden Aydın, siber dolandırıcılığın vatandaşların en çok şikayet ettiği konuların başında geldiğini vurguladı.
“Teklif, sektör içinde sonuçları belirsiz düzenlemeler getirmek anlamına gelmektedir”
İYİ Parti Çanakkale Milletvekili Rıdvan Uz, teklifle doğrudan satışla ilgili düzenlemeler yapılacağını aktardı.
İktidarın teklifi acilen yasalaştırmak istediğini savunan Uz, “Teklifin Türk milletinin ihtiyaç ve beklentilerine yönelik olmaktan ziyade bazı yabancı yatırımcıların talepleri doğrultusunda hazırlandığını görüyoruz. Bu teklif, hızlı yasama yoluyla sektör içinde sonuçları belirsiz düzenlemeler getirmek anlamına gelmektedir.” şeklinde konuştu. Uz, vatandaşların borçlandırmayla tüketime teşvik edildiğini savundu.
“Teklif, hızlı değişimin sonucu olarak ortaya çıkmıştır”
MHP Antalya Milletvekili Abdurrahman Başkan, tüketicinin korunması için bugüne kadar çok sayıda düzenleme yapıldığını anlattı.
Tüketici haklarının korunmasının Anayasa’da yer aldığını belirten Başkan, şöyle devam etti:
“Teklif, hızlı değişimin sonucu olarak ortaya çıkmıştır. Elektronik ticaretin ve dijital platformların kullanımının artması mevcut yasal düzenlemelerin güncellenmesi gerekliliğini doğurmuştur. Tüketici kredisi sözleşmelerinin uzaktan iletişim araçlarıyla yapılabilmesine, tüketicilerin finansmana daha kolay erişimine yönelik düzenlemeler teklifin ana hatlarını oluşturmaktadır. Düzenlemeyle tüketiciler şubelere gitmeden kredi işlemlerini tamamlayabilecek, kredi sözleşmesi sona erdikten sonra da hesaplarını kullanmaya devam edebileceklerdir. Bu tür değişiklikler tüketici dostu finansal ortam yaratılmasına katkı sağlayacaktır.”
Abdurrahman Başkan, elektronik ticaretin etkisinin arttığının altını çizerek, teklifin tüketicilerin sorunlarını da çözmeyi hedeflediğini bildirdi.
Teklifle, tüketiciyi yanıltıcı reklamların da ele alındığını dile getiren Başkan, bu alandaki yaptırımların artırılmasının hedeflendiğini kaydetti.
“İstihdamın artmasını, ticaretin gelişmesini istiyoruz”
DEM Parti Hakkari Milletvekili Öznur Bartin, düzenlemede, tüketicinin korunmasına yönelik hiçbir maddenin yer almadığını savundu. Teklifin daha kapsayıcı bir anlayışla ele alınması gerektiğini söyleyen Bartin, “Türkiye’de e-ticaret sektörü son yıllarda önemli bir büyüme kaydetmiştir. 2022 yılının ilk altı ayında e-ticaret hacmi 348 milyar TL’ye ulaşmış, bu da bir önceki yıla göre yüzde 116’lık bir artış anlamına gelmektedir.” dedi.
Platform ekonomisinin bir parçası olan motokuryelerin daha güvenceli çalışma koşullarına kavuşmaları gerektiğini dile getiren Bartin, “Sosyal güvenlik haklarının sağlanması, çalışma saatlerinin düzenlenmesi ve gelir adaletinin sağlanması önem arz etmektedir. Bu durum, motokuryelik mesleğinin, gerekli düzenlemelerinin yapılmaması nedeniyle büyük bir risk altında olduğunu göstermektedir.” diye konuştu.
CHP Kocaeli Milletvekili Nail Çiler, torba kanun uygulamasını eleştirerek düzenlemenin 2 maddesine karşı olduklarını anlattı.
“E-ticaretin KOBİ’leri koruyacak bir yapıda olması gerekir.” diyen Çiler, düzenlemenin böyle olmadığını söyledi. Yapılan düzenlemeyle devletin kasasına girmesi gereken kazançtan vazgeçildiğini savunan Çiler, şöyle konuştu:
“Biz istihdamın artmasını, ticaretin gelişmesini, KOBİ’lerin ayakta durmasını elbette istiyoruz. Ülkemize yatırım gelmesini ve üretimin artmasını tabii ki destekliyoruz. Ancak bir süredir getirilen kanun tekliflerini hayretle takip ediyoruz. 10 saatte kanun teklifi komisyonda kabul edildi. Tali komisyonda görüşülmesi gereken teklif tali komisyona gönderilmedi. 10 saatte bitirdik komisyonda. Anayasa’ya uygunluk denetimi yapılmadan aceleyle kanun teklifi yaptık. Elbette ülkemize yatırım yapan kapsayıcı ekonomik kurumlara imkan tanımak gerekir ama yatırım gelsin diye ısmarlama kanun yapmak da bu Meclisin ağırlığına yakışmıyor.”
“Mağduriyetlerin önüne geçmeyi amaçlıyoruz”
Teklifin ilk imza sahiplerinden AK Parti Denizli Milletvekili Şahin Tin, düzenlemenin tüketicilerin haklarını güçlendireceğini, ekonomik istikrarı artıracağını ve toplumun tüm kesimlerine fayda sağlayacağını belirtti.
Doğrudan satış sistemlerinin yasal çerçevesini netleştirdiklerini kaydeden Tin, “Hem tüketicilerimizi hem de gelir elde etmek isteyen doğrudan satıcılarımızı koruma altına alıyor, piyasanın daha sağlıklı işlemesini hedefliyoruz. Bu düzenlemelerle halk arasında saadet zinciri olarak da bilinen ve yasa dışı piramit satışlarla doğrudan satışlar arasındaki ayrımı belirleyerek yasal olmayan piramit sistemlerinin neden olduğu mağduriyetlerin önüne geçmeyi amaçlıyoruz.” dedi.
Kurallara uymayanlara yönelik caydırıcı para cezalarını devreye sokarak, piyasa disiplini sağlamayı hedeflediklerini anlatan Tin, mevcut cezalarla karşılaştırıldığında cezaları 10 kata kadar artıracaklarını belirtti.
Tin, düzenlemeyle bazı şirketlerin korunduğu yönündeki eleştirilere cevap vererek, şunları kaydetti:
“(E-ticaret şirketleri) Teşvik kapsamına aldığımız yüksek teknolojik ürünlere yatırım yaptığında indirime tabi tutulacak. Aslında bu kadar basit olan bir şey. Çok farklı yerlere saptırarak yanıltıcı bir şekilde toplum değişik düşünceler içerisine sokulmaya çalışılmaktadır. Bu doğru değildir.”
Teklifin tümü üzerindeki görüşmelerin tamamlanmasının ardından Meclis Başkanvekili Sırrı Süreyya Önder, birleşime ara verdi. Aranın ardından komisyonun yerini almaması üzerine Önder, birleşimi yarın saat 14.00’te toplanmak üzere kapattı.